HISTORIAS.

Os seguimos dejando la historia “CASARES E O BIBEI” que nos ha facilitado el profesor y escritor Jose María Pérez, continuación de la primera parte que publicamos en este blog la semana pasada:

“Vivimos nunha época onde a xente estamos, máis e máis, desconectada da natureza polo noso modo de vida. Expulsar á xente do río dificultando ou eliminando actividades tradicionais no mesmo (limpeza ou pesca, entre outras) non me parece unha maneira apropiada de coidar o río e de manter o vínculo entre o río e as persoas. É unha opinión absolutamente persoal, e discutible. Facer por que as especies do río podan

pasar polas presas (e hai medios técnicos para facelo) paréceme un modo factible de recuperar o ecosistema e axudar a readquirir o factor emocional que sempre uniu os ríos ás persoas. A xente do país do Bibei dependeu e viviu en boa parte del e dos seus afluentes, coñeceunos e, na maioría dos casos, quíxoos.

Casares e Porto estiveron sempre ligados pola propia esencia do hábitat e distribución da troita. O hábitat está hoxe parcelado pola presencia de presas e esto ten un impacto brutal sobre a especie. Tras sesenta anos de confinamento deste peixe coas presas agora podemos confirmar iso, máis alá doutros factores ambientais, como unha pesca máis intensiva ou maior contaminación, entre outros moitos. Estes últimos factores son máis complicados de controlar mediante leis que se podan facer cumplir con eficacia e eficiencia. Poñer remontes nas presas para volver a comunicar todo o río Bibei é eficaz ao 100%, fácil de comprobar. Ao pouco de que se poñan, comezará un proceso lento pero imparable de recuperación do hábitat da troita, xunto coa do ecosistema e das especies (moitas, moitísimas) que se viron afectadas tamén. Ao mesmo tempo, facilitará a relación entre as persoas e os ríos, que se podería incrementar mediante actividades ao estilo das que se fan en América e nalgúns países de Europa para que o diñeiro que saia dos ríos fortaleza un vínculo, menos romántico, entre as persoas e os ríos. Desde logo, se protexer un río deriva en deixalo no abandono a protección non é tal. Os que vivimos na España que foi sendo abandonada pola marcha da xente ás cidades para mellorar a súa calidade de vida (a, no meu parecer, mal chamada “España vaciada” ou “España que vaciaron”) comprobamos como testemuñas que o monte que acaba non sendo de ninguén ou que perde valor (económico ou social) queda desprotexido. Recuperar a troita, en resumo, é tamén unha medida proactiva de futuro social nunha parte de España.

Igual que en Casares, o río e o clima determinan a idiosincrasia en Porto. O Bibei en Porto ten pouco que ver co río de Casares. O relevo, a hidrogrografía, o clima, as especies, etc son moi distintas, o cal se traduce en diferenzas tradicionais nos costumes, oficios, materiais de construcción, prendas de vestir, formas de vida e aproveitamento do río. De Casares a Porto a variedade é tan grande que fai do Bibei un dos ríos con máis riqueza natural e histórica de todos os ríos da Península Ibérica.

Así pois, ver unha troita en Porto fai pensar en Casares. Lémbranos que o río é todo un, que hai un pobo precioso chamado Casares de viñas, sobreiras, olivos e figueiras debuxado por debaixo do lenzo das espectaculares vistas dos mananciais do Bibei que xorden nas lagoas da zona de Trevinca e a Segundera. Xunto a Casares, o veciño pobo dos Anguieiros remite a mente ao Oceano Atlántico polo mero feito de que antes as anguías se movían libremente desde Casares ata a desembocadura do río Miño na Guarda.

En sentido contrario, estando en Casares en épocas de crecida, non é difícil trasladarnos coa mente ás fontes do Bibei, do Navea, do Conso, do Camba e do Xares. Hai pouco aparecían neste blog algunhas imaxes que mostraban a chegada á actual balsa do encoro de Montefurado das augas dun desxeo de finais do outono, tras un frente de sur que deixou choivas que provocaron enormes regueiros de auga. No campo da feira de Porto, onde o Bibei non deixa de ser case algo máis que un regato, o río baixou durante unha hora con máis de 120 toneladas de auga cada segundo, o 11 de decembro.

Noutras palabras, o que aconteceu foi unha riada de medio millón de toneladas de auga nunha hora. Iso na cabeceira do río. Setenta e cinco kilómetros despois, por Casares, o Bibei, de estar virxe e pasado un tempo, podería chegar a ter multiplicado o seu caudal ata por quince.

A subida das temperaturas xunto coa choiva asociada a un frente cálido procedente do Atlántico provocou despois da ponte da Constitución unha espectacular medra do Bibei que se pode ver neste gráfico da web da Confederación Hidrográfica Miño-Sil" (CONTINUARÁ).

Otra historia muy distinta que nos ha mantenido ocupados y que también contamos en este blog es la de Manuel y su hermano Gumersindo, aquellos casareños emigrados a Argentina en 1908 y cuyos familiares contactaron con nosotros para saber si tenían en el pueblo algún pariente. Después de consultar partidas de nacimiento y defunción, de preguntar a vecinos, de encontrar en el cementerio de Peites un trozo de la lápida de los padres de Manuel y Gumersindo y tener la sospecha de que la tumba hallada por casualidad a nombre de Amalia Rguez. Fdez. podría ser la hermana de ellos, podemos afirmar que sí eran hermanos: Amalia Rguez. era la madre de Otilia, Josefa (fallecida), José (emigrado a Brasil) y Sindo (padre de Miguel, Jose Mari y Marisol-casa de “los de Madrid”). Lo sorprendente de todo esto es que ninguno conocía la existencia de los otros: ni Manuel ni Gumersindo habían hablado en Argentina que tenían una hermana en Casares ni Amalia mencionó que tenía dos hermanos en Argentina. Así que pusimos en contacto a ambas familias separadas por la historia no contada y por un inmenso océano, esperando que sirva para cerrar algunas interrogantes y puedan nacer lazos perdidos en el tiempo y marcados por la triste emigración. Graciñas a Leti y Dani (desde Argentina) y a Marisol (desde España).

FOTO DE MANUEL RGUE. FDEZ., CASAREÑO
QUE EMIGRÓ A ARGENTINA EN 1908 (FOTO FACILITADA
POR LA FAMILIA DE ARGENTINA).

BARCO EL QUE EMIGRARON MANUEL Y GUMERSINDO
EN 1908 JUNTO CON TANTOS OTROS (INFORMACIÓN FACILITADA 
POR LETI).

INFORMACIÓN SOBRE EL VIAJE 
DE MANUEL Y GUMERSINDO (INFORMACIÓN 
FACILITADA POR LETI).

UN TROZO DE LA LÁPIDA DE LOS PADRES DE MANUEL
Y GUMERSINDO ENCONTRADA EN EL 
CEMENTERIO DE PEITES. NOVIEMBRE 2019.

LÁPIDA DE TIRSO RGUEZ. Y RAMONA FDEZ. EN 
EL CEMENTERIO DE PEITES. NOVIEMBRAE 2019.

CEMENTERIO DE PEITES.
AL FONDO LA LÁPIDA DE LOS 
PADRES DE MANUEL, GUMERSINDO
Y AMALIA. NOVIEMBRE 2019.

TUMBA ENCONTRA POR
CASUALIDAD DE AMALIA, HERMANA DE 
MANUEL Y GUMERSINDO, 
CEMENTERIO DE PEITES.
NOVIEMBRE 2019.

TRES GENERACIONES: HIJO, NIETO Y BISNIETO DE MANUEL
(EMIGRADO A ARGENTINA DESDE CASARES EN 1908):
ANÍBAL, ANÍBAL DANIEL Y ANDRÉS.
FOTO FACILITADA POR LETI.

NOTICIAS:

-AS MANIFESTACIÓNS DOS VECIÑOS E MÁIS DE CATRO MIL SINATURAS POLO TRANSPORTE ESCOLAR DO COUREL PARALIZAN A LICITACIÓN DA XUNTA:

https://praza.gal/movementos-sociais/a-loita-polo-transporte-escolar-no-courel-estende-no-rural-as-queixas-polo-desmantelamento-de-servizos

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/lemos/folgoso-do-courel/2021/01/11/educacion-paraliza-licitacion-rutas-transporte-escolar/00031610383879567825732.htm

http://xornaldelemos.gal/sociedade/27263-os-nenos-do-courel-volven-a-clase-mentres-se-sigue-demandando-un-transporte-escolar-de-calidade/

-LA ESTACIÓN DE MANZANEDA SIGUE CERRADA:

https://somoscomarca.es/los-vecinos-estan-disgustados-por-el-cierre-de-la-estacion/

https://somoscomarca.es/solo-veo-oscurantismo-caciquismo-y-que-van-a-abocar-manzaneda-al-cierre/

-EL SUR DE LUGO BAJA POR PRIMERA VEZ DE 50.000 HABITANTES.

-PROMOCIÓN DO CAMIÑO DE INVERNO.

-AXUDAS PARA OS ESTUDANTES DE QUIROGA QUE ESTÁN FORA.

-PRESÉNTASE A GUÍA DE ÁRBORAES E FORMACIÓNS SINGULARES DA RIBEIRA SACRA E XEOPARQUE MONTAÑAS DO COUREL.

-CONVOCADAS AS AXUDAS PARA PREVER ATAQUES DA FAUNA SILVESTRE.

ACTIVIDADES:

-SENDEIRISMO INVERNAL CON RAQUETAS DE NEVE EN TREVINCA PARA ESTE FIN DE SEMANA.

-RUTA AMBIENTAL-POÉTICA UXÍO NOVONEYRA EN MOREDA (O COUREL) O 23 DE XANEIRO.